Hành trình phát triển của tranh làng Sình qua thời gian
- artnam2025
- 9 thg 10
- 4 phút đọc
Nếu nhắc đến tranh dân gian Việt Nam, người ta thường nhớ đến tranh Đông Hồ ở Bắc Ninh, tranh Hàng Trống ở Hà Nội, nhưng ít ai biết rằng ở vùng đất cố đô Huế cũng có một dòng tranh nổi tiếng mang đậm dấu ấn văn hóa – tranh làng Sình. Vậy tranh làng Sình là gì, có nguồn gốc từ đâu và vì sao nó lại được xem là “hồn cốt” của văn hóa Huế? Hãy cùng khám phá qua bài viết dưới đây.
Tranh làng Sình là gì?
Tranh làng Sình là một dòng tranh dân gian truyền thống xuất phát từ làng Lại Ân (thường gọi là làng Sình) thuộc xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Loại tranh này đã có lịch sử hơn 400 năm, gắn liền với đời sống văn hóa – tín ngưỡng của người dân vùng cố đô.
Khác với nhiều dòng tranh khác được dùng để trang trí hay trưng bày trong dịp Tết, tranh làng Sình chủ yếu được sử dụng trong nghi lễ cúng bái, đặc biệt là các lễ cầu an, giải hạn, và tín ngưỡng dân gian. Mỗi bức tranh không chỉ là tác phẩm nghệ thuật mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện niềm tin và ước vọng về cuộc sống an lành, sung túc.
Nguồn gốc và lịch sử của tranh làng Sình
Theo các tư liệu lịch sử, nghề làm tranh ở làng Sình xuất hiện vào thế kỷ 15 – 16, phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ nhà Nguyễn. Khi đó, người dân nơi đây vừa sinh sống bằng nghề nông, vừa làm tranh phục vụ nhu cầu tín ngưỡng của cộng đồng.
Ban đầu, tranh làng Sình được dùng chủ yếu trong lễ cúng ông bà, thần linh và các lễ hội dân gian. Dần dần, dòng tranh này trở thành nét văn hóa đặc trưng của vùng đất Huế. Trải qua nhiều biến động lịch sử, nghề làm tranh có thời gian mai một, nhưng hiện nay đã được khôi phục và gìn giữ như một di sản văn hóa phi vật thể quý báu.
Quy trình làm tranh làng Sình truyền thống
Để làm nên một bức tranh làng Sình hoàn chỉnh, người nghệ nhân phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ:
Chuẩn bị giấy dó: Giấy được làm từ tre, nứa, hoặc dó – loại giấy dai và dễ thấm màu.
In nét bằng khuôn gỗ: Mỗi hình vẽ được khắc thủ công trên ván gỗ, sau đó in lên giấy bằng mực đen.
Tô màu thủ công: Nghệ nhân dùng màu tự nhiên từ than, lá cây, đất, gạch non để tô màu.
Phơi khô và hoàn thiện: Tranh sau khi tô xong được phơi dưới nắng nhẹ để giữ màu bền lâu.
Từng nét vẽ đều thể hiện sự khéo léo, tinh tế và tâm huyết của người làm nghề. Dù kỹ thuật đơn giản, nhưng mỗi bức tranh lại mang nét mộc mạc, hồn hậu và chân thực, đúng với tinh thần của người dân miền Trung.
Ý nghĩa văn hóa và giá trị tinh thần của tranh làng Sình
Tranh làng Sình không chỉ có giá trị nghệ thuật mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về văn hóa và tâm linh.
Về nghệ thuật: Tranh thể hiện phong cách tạo hình dân gian đặc trưng – giản dị, màu sắc tươi sáng, nét vẽ rõ ràng.
Về tâm linh: Tranh thường dùng trong lễ cúng tổ tiên, cầu bình an, giải hạn, thể hiện lòng thành kính và ước nguyện của con người.
Về văn hóa: Đây là minh chứng cho sự sáng tạo của người dân Huế, lưu giữ những giá trị truyền thống qua nhiều thế hệ.
Ngày nay, tranh làng Sình không chỉ phục vụ nghi lễ mà còn được ứng dụng trong trang trí, quà lưu niệm và giáo dục nghệ thuật dân gian, góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam đến bạn bè quốc tế.
Bảo tồn và phát huy nghề tranh làng Sình
Trước nguy cơ mai một, nhiều nghệ nhân tâm huyết như bà Kỳ Hữu Phước, Nguyễn Văn Hòa, Phan Hải đã nỗ lực gìn giữ nghề truyền thống, tổ chức lớp dạy nghề, tham gia triển lãm trong và ngoài nước.
Nhà nước và địa phương cũng đã công nhận nghề làm tranh làng Sình là di sản văn hóa phi vật thể và hỗ trợ khôi phục làng nghề, thu hút khách du lịch tham quan – trải nghiệm. Nhờ vậy, tranh làng Sình đang hồi sinh mạnh mẽ, trở thành niềm tự hào của người dân xứ Huế.
Qua bài viết, chắc hẳn bạn đã hiểu rõ hơn tranh làng Sình là gì – không chỉ là một dòng tranh dân gian, mà còn là tinh hoa văn hóa và tâm linh của người dân Huế. Mỗi bức tranh chứa đựng cả một câu chuyện, một niềm tin và tình yêu đối với cuộc sống.Giữa nhịp sống hiện đại, tranh làng Sình vẫn giữ được hồn dân tộc, là minh chứng sống động cho sức sống bền bỉ của nghệ thuật truyền thống Việt Nam.
Bình luận